แม้ว่าจะไม่เคยมีใครระบุวิธีใช้น้ำปลาไว้อย่างละเอียด แต่ก็เกิดจากการสังเกต และถ่ายทอดสูตรทำอาหารจากรุ่นสู่รุ่น วิธีใช้น้ำปลานำมาประกอบอาหาร

น้ำปลาเป็นสิ่งที่อยู่คู่ครัวไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณ แต่ละสูตรก็ถูกพัฒนามาตามความนิยมของผู้คนแต่ละสมัย น้ำปลาพูนสิน มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน